Kitlelerin Gücü

 

Boğaziçi öğrencilerine yapılan zulüm ve sonrasında başlayan toplumsal hareketler bana “Kitleler Psikolojisi” isimli kitabı hatırlattı. Kitabın yazarı Gustave le Bon çağdaş demokrasilerin gelişimi için yeni bir güce dikkat çeker: Kalabalıkların gücü.

Baskı altındaki toplumların yöneticilere karşı protesto gösterilerinden bulunmaları çağdaş toplumlarda en doğal haktır. Hatta bu toplumlarda demokrasinin gelişimi toplumsal hareketler sayesinden olmuştur. Örneğin; Dünyayı ve Fransa’yı değiştiren Fransız ihtilali, Sovyet devrimi ve diğerleri. Bugün televizyonlarda Paris sokaklarının zaman zaman savaş meydanına döndüğünü görüyorsunuz. Hiçbir Fransız siyasetçi TV’lere çıkıp sokakta hükümeti yeni polis yasası nedeniyle protesto eden insanlara “Bunlar başı ezilesi teröristlerdir” dediğini duydunuz mu?

İnsanlar hoyrat, bağnaz ve gerici değişim dalgalarına karşı tarih boyunca bir direniş ve başkaldırı içinde olmuşlardır. Bu toplumların en doğal hakkıdır. Eğer böyle olmasaydı bugün modern ve demokratik diye adlandırılan toplumlar tarihte yer almazlardı. Bundan sonra da böyle olacaktır. İnsanların haksızlıklara karşı direnmeleri toplumları daha ileri bir seviyeye taşıyacaktır. Aksi takdirde toplumlar statükocu baskıcı yönetimlerin eline geçerler. Sokrates’in demokrasiden korkmasının nedeni de budur. Bir demagog gelir, demokrasiyi kullanarak insanları kandırır der…

Toplumsal hareketlerde zulüm gören insanların elindeki en büyük silah kitlelerin gücüdür. Kitle gücünün doğuşu, önce zihinlerde yavaş yavaş ekilen bazı düşüncelerin yayılmasıyla, sonra da o zamana kadar düşünüşte kalmış bazı kavramları uygulama sahasına çıkaran kimselerin yavaş yavaş birleşmeleriyle oluşur. Beni sevenler bana hep konuşma yazma diye nasihat ederler. Oysa kelimelerin gücü vardır. Bu güç kelimelerin zihinlerde ektiği tohumlardır. Bu tohumlar zaman içinde gelişir, büyür güçlenirler ve sonunda bu düşünceler kitlelerin ruhuna nüfus edince karşı konulamaz bir güç kazanırlar. Ancak bu düşüncelerin halkın ruhuna işleyebilmesi için aradan uzun bir zamanın geçmesi gerekir. Bırakın kelimeleriniz serbest kalsın, zihinlerde yerlerini alsınlar. Dilinizin sihirli gücüne güvenin…

" Aykırı sesin çıkmadığı toplumlar despotik idareye katlanmak zorundadır" Aristotales

Okuma Önerileri

Toplumsal Hareketlerle ilgili temel okumalar için Yalçın Çetinkaya’nın derlediği Toplumsal Hareketler: Tarih, Teori ve Deneyim (İletişim Yayınları, 2008) ve Charles Tilly’nin Toplumsal Hareketler (Babil Yayınları, 2008) kitabına bakılabilir. Bunun yanı sıra, modern toplumsal sistemin yaşadığı değişimlerle ilgili olarak Arrighi, Hopkins ve Wallerstein’ın Sistem Karşıtı Hareketler (Metis Yayınları, 2004) başlıklı ortak çalışmaları incelenebilir. Yeni toplumsal hareketlerle ilgili olarak Elif Topal Demiroğlu’nun “Yeni Toplumsal Hareketler: Bir Literatür Taraması” (Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, Mart 2014, c. II, sy. 1) isimli makalesine bakılabilir.

 Ayrıca kitle davranışları ile ilgili olarak da; Gustave Le Bon’un Kitleler Psikolojisi ve Elias Canetti’nin, Kitle ve İktidar isimli kitaplarından yararlanabilirsiniz.