Önce Kendinizi Tanıyın!

Son dönemde birçok yönetici farklı nedenlerle işinden ayrılmak zorunda kaldı. Yöneticilerin tekrar iş bulmaları çok kolay bir süreç değil. Bu süre iki ayla iki yıl arasında değişebiliyor. Bazı pozisyonlarda bu süre daha da uzayabiliyor.
Bu kişilerle yaptığım görüşmelerde hikayeler genellikle şöyle başlıyor; “Ben aslında bankacı olmak istiyordum ama ailem doktor olmamı istedi” . Bu hikayeleri dinlediğiniz zaman maalesef bu kişilerin aslında istedikleri bir alanda çalışmadıklarını veya hoşlanmadıkları bir işte 10-15 sene çalıştıklarını görüyorsunuz. Bazen de başlangıçta isteyerek severek yaptığınız bir işin zaman içinde size mutluluk vermediğini fark ediyorsunuz, hani şu Ferrari’sini satan adam misali…
Ülkemizin ekonomik durumu, eğitim sistemimiz ve hakim kültürel anlayış, maalesef bizlere hayatta ne olmak istediğimizi düşünmemize fırsat vermiyor. Özel okul ve üniversite sınavları derken kendimizi bazen hiç aklımızdan geçmeyen bir kulvarda yarışa başlıyoruz. Çünkü sistem sadece sınavlara odaklanmış. Sınavda yüksek not alırsan başarılı insansın! Topluluk içinde iki laf edemiyorsun, telefonda derdini anlatamıyorsun, herhangi bir becerin, hobin yok, hiç önemli değil, sınavı kazan yeter!
“Ama ben doktor olmak istemiyorum, antropolog olmak istiyorum.” “ olmaz oğlum bak doktorlar iyi para kazanıyor, antropolog olursan aç kalırsın, hem fena mı kartvizitinde doktor yazacak, bizim aile iki nesildir hep doktor çıkarır” bu diyaloglar çoğunuza yabancı gelmeyecektir.
Ülkemizde gençler kariyer kararlarını, genellikle kendilerini iyi tanımak veya hayatta neleri yapmaktan hoşlanacaklarına bakarak değil, toplumun, anne babalarının beklentilerini karşılamak, veya dolgun kazanç vaatlerine kapılarak vermektedirler. Herkes kararını bu şekilde veriyor demek istemiyorum. Kendini iyi tanıyan, hayattan ne beklediğini bilen gençlerde var, ama bunlar azınlıkta.
İşte şimdi hayatına yeni bir yön vermek veya yeni bir iş arayışında olanlar için, yaşanan bu süreç şöyle bir durup kendilerini değerlendirmeleri için çok uygun dönem. Ancak birçok kişi kariyerlerine yeni bir yön vermeye çalışırlarken çok temel bir hata yapıyorlar: Kendilerini tanımıyorlar!
Bu aşamada kariyer değişikliği düşünen profesyonellere bir kendini değerlendirme çalışması yapmalarını öneriyorum. Kariyer yönetiminde öz değerlendirme genellikle iş ortamında nelerden hoşlandığınız ve nelerden hoşlandığınızı görmenize yarar.
Peki bunu nasıl yapacaksınız? Bunu yapmanın birçok yolu var. Eğer uygun bir bütçeniz varsa, değerlendirme ürünleri tedarik eden danışmanlardan yardım alabilirsiniz. Ama bütçeniz buna uygun değilse, elinize bir kağıt kalem alarak önce ilgi ve becerilerinizi bir listesini çıkarmakla başlayabilirsiniz. Daha sonra bana işte ne enerji veriyor? Ne motive ediyor? Beni heyecanlandıran ne? Niçin sabahın 6’sında iki saat köprü trafiğinde araba kullanayım vs gibi sorulara cevap arayarak devam edebilirsiniz.
Girişimciliğe Eğilim
Ali (35) daralma nedeniyle bir yatırım bankasındaki işinden çıkarıldıktan sonra, alternatiflerini değerlendirmek için bir kariyer danışmanlığı firmasından destek istedi. Ondan ilk aşamada 360 derece değerlendirme profili doldurmasını istediler. Bu profil, kişinin kendisi hakkında, iş arkadaşları, ailesi ve çevresindeki kişilerden geri bildirim almasını sağlıyor. Daha sonra iş ortamındaki stilini belirleyen bir davranış değerlendirme profili (DiSC) doldurdu
“Bütün bu değerlendirme ve ölçümler seçeceğim kariyer yolunda etkili olabilmem için kendimi ve becerilerimi daha iyi anlamama yardımcı oldu. Altı haftalık bir sürenin sonunda çıktılar benim girişimciliği dikkate almamı işaret ediyordu ve şimdi imalat sanayinde bir firma kurmak üzereyim”.
Tabii burada Ali’nin yaşadığı deneyimden şunu gördük, testler tek başına yeterli değiller. Öncelikle şunu belirtmem gerekiyor. Piyasada çok farklı amaçlarla kullanılması gereken bir sürü test var. Ancak bu testlerden yarar sağlayabilmek için, bunların profesyonel yaşam deneyimi olan ve ilgili sertifikasyon eğitimini almış danışmanlar tarafından seçilmesi lazım. Sadece e-posta ile bir test gönderip, al bunu doldur ve sonucu bak demek çok anlamlı bir yaklaşım değil. Çünkü testler kariyer danışmanlığı sürecinde kullanılan bir araç. Tek başına mucize yaratamazlar. Ayrıca her test, her durumda geçerli değil. Ancak bu konunun uzmanları sizin için en uygun testin hangisi olduğunu seçerler ve sonucun değerlendirilmesinde size yardımcı olurlar.
Online Testler
Eğer ücretli testlere bütçe ayıramıyorsanız veya bir kişisel değerlendirme profiline yatırım yapmak istemiyorsanız, internette yer alan on-line ücretsiz testleri deneyebilirsiniz. Bunları çoğu aslına göre daha basit olmakla birlikte, yine de size bir fikir verebilirler.
Yazımın bu bölümünü internette yer alan bazı test adreslerine ayırmak istiyorum. Maalesef bunlar İngilizce. Eğer Türkiye’de benzer Türkçe ücretsiz uygulamalar varsa lütfen bizi bilgilendirin. Bizde bunları okuyucularımızla paylaşalım.
The Coach Compass Assessment (coachcompass.com)
The CareerLink Inventory (www.mpcfaculty.net/CL/cl.htm).
O*NET(online.onetcenter.org), ve kariyer konusu ile ilgili bir sürü bilgi yer alan bir site: (careerservices.rutgers.edu/OCAmain.html).
Karl Jung Kişilik Tipleri:www.mypersonality.infohttp://www.humanmetrics.com/cgi-win/JTypes2.asp
Davranış ölçümü için;http://www.gregwiens.com/disc.htm
Kariyer Belirleme:http://www.testingroom.com/http://www.assessment.com/
Bunların çoğu en fazla on dakikanızı alacaktır.
Bu testleri denerken sadece bir tanesinin sonuçları ile yetinmeyin. Sizi yanıltabilir. Birden çok farklı test doldurarak ortak noktaları bulmaya çalışırsanız daha güvenilir bir sonuç elde edersiniz. Eğer sadece kendiniz hakkında bir fikir elde etmek istiyorsanız bunların sonuçlarına bakabilirsizin ama bir kariyer değişimi aşamasında iseniz o zaman daha kesin sonuçlar alabilmek için tecrübeli bir danışmanın yardımına ihtiyacınız olacaktır.
Özetle, bu ölçümler kariyer belirlerken veya daha sonraki sürelerde kariyer değişimi aşamasında kendiniz hakkında kesin bir kanaat oluşturmanıza yardımcı olurlar. Kişiliğiniz ve becerileriniz hakkında farkındalık geliştirmeniz, özgüveninizi güçlendirir ve daha cesur adımlar atmanızı ve doğru alanlara odaklanmanızı sağlar.

Serdar Yurdakul
İKEDA Danışmanlık